ഇമാം ബുഖാരി (റ): ഒരു ലഘു ചരിത്രം

 810 ജൂലൈ 21-നാണ് ഇമാം മുഹമ്മദ് ബുഖാരി ജനിച്ചത്.

ഇസ്ലാമിക ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വിശിഷ്ട ഹദീസ് പണ്ഡിതരിൽ ഒരാളായാണ് ഇമാം ബുഖാരി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. പ്രവാചകന്റെ വാക്കുകളോ പ്രവർത്തനങ്ങളോ ശീലങ്ങളോ ശേഖരിച്ച മഹാനവറുകളുടെ സഹീഹുൽ ബുഖാരി എന്ന ഗ്രന്ഥം ചരിത്രത്തിലെ പ്രവാചക സ്വാധീനത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ സ്രോതസ്സുകളിൽ ഒന്നാണ്. തന്റെ കാലത്തെ ഇസ്‌ലാമിക പഠനത്തിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രങ്ങളിലെല്ലാം മഹാനവറുകൾ കടന്നുപോയി പണ്ഡിതന്മാരുമായി സംസാരിക്കുകയും ഹദീസുകളെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ ശേഖരിക്കുകയും ചെയ്തു. 1,000-ത്തിലധികം പുരുഷന്മാരിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹം കേട്ടുവെന്നും 600,000 ഹദീസുകൾ  പഠിച്ചതായും പറയപ്പെടുന്നു.

മഹാനവറുകളുടെ മുഴുവൻ പേര് അബു അബ്ദുല്ല മുഹമ്മദ് ബിൻ ഇസ്മായിൽ അൽ-ബുഖാരി. ഹിജ്റ 194-ൽ (AC 810) ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാനിലെ ഇന്നത്തെ നഗരങ്ങളിലൊന്നായ ബുഖാറയിലാണ് ജനിച്ചത്. ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ പിതാവ് മരിച്ചു.ഉമ്മ മഹാനവറുകളെ അനാഥനായി വളർത്തുകയും നന്നായി പഠിപ്പിക്കുകയും വിജ്ഞാനത്തോടുള്ള സ്നേഹവും അഭിനിവേശവും മൂർച്ച കൂട്ടുന്നതിൽ നിർണ്ണായക പങ്കുവഹിക്കുകയും ചെയ്തു.

കുട്ടിക്കാലത്ത് മഹാനവറുകളുടെ  കണ്ണുകളിൽ ഒരു രോഗം ഉണ്ടായിരുന്നു.അത് അവരുടെ കാഴ്ച നഷ്ടപ്പെടുമോ എന്ന ഭയത്തിലേക്ക് നയിച്ചെങ്കിലും അല്ലാഹുവിൻ്റെ അപാരമായ അനുഗ്രഹത്താൽ സുഖം പ്രാപിച്ചു.കുട്ടിക്കാലത്ത് തന്നെ ഉയർന്ന ബുദ്ധിശക്തിയും ശക്തമായ ഓർമ്മശക്തിയും പ്രവാചകന്റെ വാക്കുകളുടെയും പ്രവർത്തനങ്ങളുടെയും ശേഖരണത്തിൽ പിന്നീട് മഹാനവറുകളെ സഹായിച്ച ഗുണങ്ങളിലൊന്നാണ്.

ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ മഹാനവറുകൾ വിശുദ്ധ ഖുർആൻ മനഃപാഠമാക്കുകയും മതത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനകാര്യങ്ങൾ പഠിക്കുകയും ചെയ്തു. ചെറുപ്പത്തിൽത്തന്നെ ആയിരക്കണക്കിന് ഹദീസുകൾ മനഃപാഠമാക്കിയിരുന്നു. അന്ന് ഇസ്ലാമിക ലോകത്തെ വിജ്ഞാന  കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നായിരുന്ന ബുഖാറയുടെ അന്തരീക്ഷവും മഹാനവറുകളെ സഹായിച്ചു.

ഹദീസിൽ കർശനമായ രീതി തന്നെ  മഹാനവറുകൾ പിന്തുടരുന്നു.നിവേദകരെക്കുറിച്ചും അവലംബങ്ങളെക്കുറിച്ചും വിശദ പഠനം നടത്തി. ഹദീസിൻ്റെ സൂക്ഷ്മപരിശോധനയുടെ വിഭാഗത്തിൽ മഹാനവറുകൾ ഒരു പ്രതീകമായി മാറി. നിവേദകനിൽ നിന്ന് ഹദീസ് സ്വീകരിക്കാൻ മഹാനവറുകൾ വ്യവസ്ഥകൾ വെച്ചു;  ഉദ്ധരിക്കുന്നവർക്ക് സമകാലികമാകണം, കൂടാതെ വ്യക്തിയിൽ നിന്ന് തന്നെ നേരിട്ട് ഹദീസ് കേൾക്കണം, കൂടാതെ: വിശ്വാസം, നീതി, അച്ചടക്കം, വൈദഗ്ദ്ധ്യം, വിജ്ഞാനം,സത്യസന്ധത തുടങ്ങി നിരവധി നിബന്ധനകൾ.